Birinci Dünya Savaşı ve Enver Paşa denildiğinde akıllara ilk olarak Sarıkamış geliyor.
22 Aralık 1914 ve 6 Ocak 1915 arasında Osmanlı İmparatorluğu ile Rus Çarlık İmparatorluğu arasında Sarıkamış ve çevresinde gerçekleşen muharebeler Osmanlı açısından büyük bir felaket ile sonuçlandı.
Kimi tarihçiler bu harekatın gerekli tedbirler alınmadan gerçekleştirildiği ve bundan dolayı merkezi yönetimin büyük hataları olduğunu savunurken bazı görüşler ise o dönemde bu harekatın kaçınılmaz olduğu görüşünde birleşiyor.
Öyleyse o karlı kış günlerinde neler yaşandığını gelin birlikte inceleyelim…
Osmanlı İmpatorluğu’nun 1. Dünya Savaşı’ndaki en zorlu düşmanlarından birisi Çarlık Rusya’ydı. 18. ve 19. yüzyıllarda çeşitli dönemlerde savaşan iki İmparatorluk, Dünya Savaşı’nda da birbirlerine üstünlük kurmak için kanlı çarpışmaların içine girdiler.
22 Aralık 1914 günü Osmanlı Ordusu, 90 bin askerlik büyük bir güçle harekata başladı. Harekat emrini İstanbul’dan bizzat başkomutan vekili Enver Paşa vermişti.
Türklerin büyük bir birlikle Sarıkamış’a ilerlediğini bilen Çarlık Rusya ise bölgeye yeni kumandanlar ve takviye birlikler yolladı.
Türk tarafında ise 29 ve 17. Tümenlerden geriye kalan yorgun ve açlık çeken 3,000 asker kaldı. Türk ordusu Enver Paşa’nın emri doğrultusunda kayıplarını dikkate almadan ellerindeki tüm kuvvetlerle taarruz ettiler. İki taraf da çok ağır zayiata uğradı, fakat Ruslar Sarıkamış’ı ellerinde tutmayı başardılar.
Sarıkamış Harekatı’na ilişkin Osmanlı’nın verdiği zayiat bilgilerini farklı kaynaklar değişik verilerle açıklıyor. En çok kullanılan Batı kaynaklarına göre kayıpların düzeyi 90.000 ölü ve 40.000 ila 50.000 esirdi.
Sarıkamış Faciası’nın etkileri yalnızca muharebe süreciyle sınırlı kalmadı. Osmanlı Ordusu’nun geri çekilmek zorunda kalması sonrası Doğu Anadolu’da ilerleyişini sürdüren Rus Birlikleri Erzurum’a kadar geldi.
Sarıkamış Harekatının acı bilançosu 1918’te Osmanlı İmparatorluğu yenilgiyi kabul edinceye kadar tam olarak ortaya çıkartılmadı.