Batı Trakya‘da, İskeçe Türk Birliği’nin (İTB) 1983 yılından bu yana sürdürdüğü hak arama mücadelesini anlatan belgeselin gösterimi, İTB salonunda gerçekleştirildi.
“Kırk Yıllık Hak Arama Mücadelesi” adını taşıyan belgeselde, İTB’nin kurulduğu 1983 yılından itibaren karşılaştığı sorunlar anlatıldı.
Türkiye ile Yunanistan arasında imzalanan Lozan Antlaşmasıyla, Batı Trakya Türlerine azınlık statüsü verildiği ve haklarının garanti altına alındığı belirtilen belgeselde, İTB’nin, antlaşmanın imzalanmasının dördüncü yılında kurulduğu aktarıldı.
İTB’nin, 1927’den 1983 yılına kadar sahip olduğu tüzel kişilik ile yasal bir dernek olarak faaliyet gösterdiği hatırlatılan belgeselde, bu tarihten sonra Yunanistan’ın “Batı Trakya’da Türk Yoktur” gerekçesiyle, adında Türk kelimesi bulunan İskeçe Türk Birliği’nin yanı sıra Gümülcine Türk Gençler Birliği (GTGB) ve Batı Trakya Türk Öğretmenler Birliği’ni (BTTÖB) kapatma süreçlerinin başladığı vurgulandı.
Belgeselde, “Batı Trakya Türklerinin ilk sivil toplum kuruluşu olan İskeçe Türk Birliği’nin dernek binası girişindeki Türkçe ve Yunanca tabelası, 7 Aralık 1983 tarihinde polisler tarafından yerinden söküldü. Dernek tabelasının uzun yıllar İskeçe valiliği bodrumunda tutulduğu İskeçeli büyüklerimiz tarafından bizlere anlatılmıştır. Aynı zamanda sembolik bir hareket olan derneğimizin tabelasının yerinden sökülmesinden kısa bir süre sonra dönemin İskeçe Valisi Fanis Donas tarafından İskeçe Türk Birliği’nin kapatılması talebiyle dava açılmıştır” ifadeleri kullanıldı.
Yunanistan’ın, bu derneklerin, ülkenin kamu güvenliğine tehdit oluşturduğu ve yabancı bir ülkenin menfaatlerine hizmet ettiği gibi iddiaları öne sürdüğü kaydedilen belgeselde, şunlar kaydedildi:
“Kapatma kararları, Batı Trakya Türk Toplumu ile vatandaşı olduğumuz Yunanistan devleti arasında bugüne kadar tamir edilemeyecek yaralar açmış, Batı Trakya Türklerinin azınlık tarihinde en büyük toplumsal tepki ve direnişi olan 29 Ocaklara sebebiyet vermiştir. Bu haksız, adaletsiz, baskıcı ve ayrımcı karara karşı, İskeçe Türk Birliği’nin verdiği mücadele 40 yıldır devam etmektedir. Hak Arama Mücadelesinin başlamasına vesile olan İskeçe Türk Birliği tabelasının polislerce yerinden sökülmesinin üzerinden tam 40 yıl geçmiştir.”
İTB’nin, Yunanistan iç hukukunda 22 yıl süren hukuk mücadelesine giriştiği aktarılan belgeselde, 2005’te Yargıtay’ın İTB’nin kapatılması kararını onayladığı belirtildi.
Batı Trakyalı Türklerin, Yargıtay’ın kararının ardından davayı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine ( Aihm ) taşıdıklarının vurgulandığı belgeselde, “Mart 2008’de Aihm, İTB hakkında kararını açıkladı. AİHM derneğimizin kapatılma kararının yanlış olduğunu belirterek Yunanistan’ı bu kararından ötürü mahkum etti. Hemen bunun akabinde İTB olarak derneğimizin yasal statüsünün ve tüzel kişiliğinin iade edilmesi için Yunanistan iç hukukuna başvurduk.” ifadeleri kullanıldı.
Yunanistan’ın, 15 yıldır AİHM’in İskeçe Türk Birliği lehine verdiği kararı uygulamadığının altı çizilen belgeselde, bu sorunun Türkiye ile Yunanistan yetkilileri arasında yapılan ve bazen kamuoyuna yansıyan görüşmelere de konu olduğu aktarıldı.
Belgeselde, azınlık derneklerinin yöneticilerinin ise sosyal medya ve basında sık sık hedef gösterildiği belirtildi.
Yaklaşık 30 dakika süren gösterimin ardından bir konuşma yapan Türkiye’nin Gümülcine Başkonsolosu Aykut Ünal, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın selamını ileterek, “Yunanistan’da misafir değil mukim olan Batı Trakya Türk azınlığının ilk sivil toplum kuruluşu olma özelliğine sahip bu birliğin duvarları çok köklü bir tarihi yansıtıyor” dedi.
İTB’nin hak arama mücadelesinin takdire şayan olduğunu vurgulayan Ünal, bu mücadelede Batı Trakya Türklerinin yanında olduklarını söyledi.
Ünal, şöyle devam etti:
“Ben burada bu kalabalığa baktığımda, Batı Trakya’da soydaşlarımıza baktığımda Türk görüyorum. Öte yandan tehdit görmüyorum. Objektif kriterlerle bakıldığında aslında kararın gerekçesi geçersiz”.
Türkiye’nin, Batı Trakya Türklerinin sıkıntılarının takibinde olduğunu kaydeden Ünal, AİHM’nin, derneğin haklı bulduğu kararlarının da takipçisi olmayı sürdürdüklerini dile getirdi.
Türk toplumunun kültürünü, kimliğini ve değerlerini yaşatma, geliştirme ve gelecek nesillere aktarmaya yönelik faaliyetlerin önemine işaret eden Ünal, gelecek nesillere tarihlerini, haklarını ve hukuklarını öğretmenin yanı sıra azınlık bilincini yerleştirmek ve mücadele bilincini de aşılamanın öneminin altını çizdi.
Etkinliğe, Başkonsolos Aykut Ünal’ın yanı sıra, İskeçe Müftüsü Mustafa Trampa, soydaş milletvekilleri Hüseyin Zeybek ve Burhan Baran, İTB Başkanı Ozan Ahmetoğlu ve çok sayıda soydaş katıldı.
